Erzurum’da çay kadar, çay içerken kullanılan şeker de özel. Her ne kadar “Kıtlama Çay” dense de “Kıtlama” kelimesi çayı değil, şekeri tanımlıyor.

Kıtlama Şeker Nedir? Kıtlama Şekerin Hikayesi?

Başlık için “Kıtlama Şeker ile İçilen Çay” daha mantıklı olabilirdi, ama başlığı uzatmak istemedim. Sözü de daha fazla uzatmadan konumuza dönelim. Kıtlama çay geleneğinin geçmişini 19. yüzyıla kadar geriye götürenler var. Bir rivayete göre, Rus işgali sonrası, Ruslardan kalma, başka bir rivayete göre ise şehirdeki kolera salgını sonrası dönemin valisinin Rusya’dan çay ve şeker (bir de semaver) getirtilmesi sonrası Erzurum’a yerleşmiş bir kültür. Günümüzde daha çok Erzurum’a özgü bir kültür olarak bilinse de, çevredeki diğer şehirlerde ve köylerinde, hatta Erivan’da, Hindistan’da benzer bir çay içme kültürü olduğunu belirtmek gerek.

Kıtlama Şeker Nasıl Kesilir?

Kıtlama Şekerin Hikayesi?

“Kıtlama Çay” geleneğinin ortaya çıkışını yakın geçmişte yaşanan yokluk ve kıtlık dönemlerine bağlayanlar daha çoğunlukta. Eskiden beri çocukların çay içmesine pek sıcak bakılmaz; muhtemelen, çok şeker tüketirler diyedir. Ama anneannem çözümü bulmuştu. Çaya başlamadan önce elimize şekerimizi pay ederek verirler,  serçe parmak uzunluğunda bir kesme şeker, ikinci şeker şansı neredeyse hiç yoktu. Sonra, o şekerle istediğimiz kadar çay içme özgürlüğümüz olurdu. Biz de şekerden küçücük ısırıklarla ağzımızı tatlandırarak çayımızı içmeye çalışırlar. Şeker sert olduğu için hemen ağızda dağılmaz, dilimizin üzerinde tutar, çayı yudumlarken boğazımıza kaçmasın diye üst damağımız ile dilimiz arasında sıkıştırmaya çalışırlar. Çok basit bir yöntem ama Erzurumlu olmayan arkadaşlarımızla yaptığımız denemelerde ilk seferde başaranların sayısı oldukça az. Bu konuyla ilgili hem Erzurum’da hem de Kars’ta anlatılan fıkralar var.

Erzurum Kıtlama Şekeri Fuarda

Fıkralarda vurgulandığı üzere kıtlama çay daha ekonomik bir yöntem. Kıtlama çay için kullanılan kesme şeker, küp şekerden farklı; küp şekerin biraz daha yoğun hali ve her yerde üretilmiyor. Belki de o yüzden yöresel bir değeri var. Geçmişte şeker çok değerliymiş. Şimdinin çikolatası gibi, karşılıklı yapılan ziyaretlerde, özellikle şehir merkezinden köylere yapılanlarda, en başta götürülen hediyeymiş. Halen daha cenazesi olan eve başsağlığına giderken çay ve şeker götürme geleneği devam etmektedir (muhtemelen cenaze evindekilere ikram edilen çay nedeniyle, ev sahibine çay ve şekerin ek bir yük getirmemesi düşüncesiyle). Şimdilerde kadayıf dolması şehir dışına götürülen hediyeler arasında daha bir revaçta ama hala eski tiryakiler için şeker ilk sıradaki yerini koruyor.

Şeker, fabrikadan çıktığı şekliyle servis edilmiyor elbette. Evlerde özel şeker makasıyla, kahvehanelerde ise keser ile, servis edilecek daha küçük parçacıklara ayrılıyor önce. Genelde evlerde bir sofra bezi yere serilerek kırma işlemi yapılırken, kahvehanelerde şeker kırmak için “taka tuka” denilen özel bir kutu kullanılıyor.

2.Ağrı Tanıtım Günleri 2019

https://isacoturoglu.com.tr/akm-fuar/2-agri-tanitim-gunleri-2019.html

Erzurum Tanıtım Günleri 2018

https://isacoturoglu.com.tr/akm-fuar/ankarada-erzurum-tanitim-gunleri-2018.html

DOĞUBEYAZIT SEDİR ŞARK KÖŞESİ MODELLERİ
https://isacoturoglu.com.tr/yorum/dogubeyazit-sedir-sark-kosesi-modelleri.html

Türkiye’nin En Büyük Köftesi “Abdigor Köfte” Nasıl Ortaya Çıktı?

https://isacoturoglu.com.tr/yorum/abdigor-koftesi-tarihi-ve-hikayesi.html

İshak Paşa Sarayı Hakkında Çok Kısa Bilgiler

https://isacoturoglu.com.tr/gezi/ishak-pasa-sarayi-hakkinda-cok-kisa-bilgiler.html